Sytuacja skomplikowała się 2 czerwca 2011. Wtedy weszła w życie ustawa z 15 kwietnia 2011 o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw. Zmieniła ona art. 5 nowelizacji z 16 grudnia 2010 i to z mocą od 1 stycznia 2011.
Jak czytamy w Rzeczpospolitej zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu do 31 grudnia 2012 w przypadku wykorzystywania przez podatnika, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50 proc. lub 60 proc. kwoty podatku:
1) określonej w fakturze lub
2) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, lub
3) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
4) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, nie stosuje się art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Zmiana ta w istotny sposób ogranicza możliwość niestosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku wykorzystywania przez podatnika samochodów osobowych na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Przed nowelizacją podatnicy nie stosowali go do nieodpłatnego wykorzystywania na cele prywatne samochodów osobowych (i innych z nimi zrównanych), niezależnie od tego czy odliczyli cały VAT czy tylko jego część.
Zgodnie z wolą ustawodawcy zmiana brzmienia art. 5 obowiązuje z mocą wsteczną od 1 stycznia 2011. Oznacza to, że podatnicy, którzy od 1 stycznia do 1 czerwca 2011 nie stosowali art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w stosunku do samochodów osobowych (i innych z nimi zrównanych), od których odliczyli pełną kwotę VAT (np. przy nabyciu samochodów z kratką), powinni po 2 czerwca 2011 wstecznie opodatkować ich nieodpłatne używanie w celach prywatnych. W praktyce wiąże się to z koniecznością korekty, przynajmniej części złożonych deklaracji. Uwzględniając to, firma powinna odprowadzić podatek należny od nieodpłatnego używania w celach prywatnych przez pracowników samochodu z kratką nabytego w październiku 2010 również za okres sprzed 2 czerwca 2011.
Nadanie omawianemu przepisowi przejściowemu mocy wstecznej budzi wątpliwości. W ten sposób doszło bowiem do nałożenia podatku z mocą wsteczną. Przepis ten ma jednak rangę ustawową i organy podatkowe z pewnością będą go stosować. Aby uniknąć negatywnych konsekwencji ze strony urzędu skarbowego, lepiej opodatkować te nieodpłatne czynności także za okres przypadający przed 2 czerwca 2011. Później można skorygować deklaracje i walczyć o odzyskanie pieniędzy przed sądem lub poczekać na wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Jest bowiem prawdopodobne, że prędzej czy później zajmie się on tym problemem.
Więcej w Rzeczpospolitej z 5 września 2011 r.