Zwolnienie ze składek obejmuje wszelkie świadczenia wypłacane z tytułu rozwiązania stosunku pracy bez względu na nazwę i wysokość. Prawa do nich nie można jednak uzależniać od spełnienia innych kryteriów – czytamy w Rzeczpospolitej.
Co do zasady podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia pracowników jest przychód osiągnięty z tytułu zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Przyjmuje się, że w tej definicji mieszczą się również wszelkie świadczenia wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia bądź rozwiązania z nimi stosunku pracy.
Jednak nie wszystkie przychody ze stosunku pracy stanowią podstawę wymiaru składek. Szczegółowy katalog należności zwolnionych z obowiązku oskładkowania określa § 2 ust 1 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej rozporządzenie). Zgodnie z jego § 2 pkt 3 ulga taka obejmuje odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z racji:
– rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
– nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
– skrócenia okresu wypowiedzenia angażu,
– niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
Od tego rodzaju świadczeń nie odprowadza się również składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe ani fundusze pozaubezpieczeniowe.
Takie samo zwolnienie obowiązuje także przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przepis art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) wskazuje bowiem, że do ustalenia podstawy tej składki stosuje się przepisy dotyczące podstawy wyznaczenia składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Aby uznać, że dane świadczenie – jako związane z rozwiązaniem stosunku pracy – jest wyłączone z podstawy wymiaru składek, bez znaczenia jest zatem tryb rozwiązania umowy o pracę.
ZUS potwierdza ponadto, że zakresem § 2 pkt 3 rozporządzenia objęte są zarówno odprawy przysługujące na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak i świadczenie przyznane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w drodze porozumienia pracodawcy z pracownikiem. Podstawa prawna, na mocy której dochodzi do wypłaty świadczenia pieniężnego na zakończenie współpracy, nie ma wpływu na jego zwolnienie z oskładkowania. Ulga obejmuje zatem m.in. świadczenia wypłacone na podstawie przepisów prawa pracy czy przepisów wewnątrzzakładowych, jak np. układ zbiorowy pracy lub przepisy o wynagradzaniu. Zwolnienie dotyczy też należności przyznanych w porozumieniu zawartym między pracodawcą a pracownikiem bądź reprezentującym go związkiem zawodowym.
Bez znaczenia jest również kwota przyznanego świadczenia, nawet jeśli jest ono wyższe, niż wynikałoby to z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, choćby odprawa przekroczyła równowartość 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Wyłączenie wynikające z § 2 pkt 3 rozporządzenia ma zastosowanie pod warunkiem, że wypłata odszkodowania, odprawy, rekompensaty czy też innego świadczenia pozostaje w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Taka jest też linia interpretacyjna ZUS.
Decydujące znaczenie w kontekście prawa do tej ulgi składkowej zostało przypisane istnieniu nierozerwalnej więzi między rozwiązaniem stosunku pracy a powstaniem roszczenia o wypłatę świadczenia (bez względu na jego nazwę). O braku takiej więzi można mówić, gdy w konkretnej sytuacji pracownik może uzyskać takie samo świadczenie, mimo że jego stosunek pracy nie ustanie. Jedyną przyczyną wypłaty takiej odprawy powinno być więc ustanie zatrudnienia.
Więcej w Rzeczpospolitej z 24 marca 2014 r.
Co do zasady podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia pracowników jest przychód osiągnięty z tytułu zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Przyjmuje się, że w tej definicji mieszczą się również wszelkie świadczenia wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia bądź rozwiązania z nimi stosunku pracy.
Jednak nie wszystkie przychody ze stosunku pracy stanowią podstawę wymiaru składek. Szczegółowy katalog należności zwolnionych z obowiązku oskładkowania określa § 2 ust 1 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej rozporządzenie). Zgodnie z jego § 2 pkt 3 ulga taka obejmuje odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z racji:
– rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
– nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
– skrócenia okresu wypowiedzenia angażu,
– niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
Od tego rodzaju świadczeń nie odprowadza się również składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe ani fundusze pozaubezpieczeniowe.
Takie samo zwolnienie obowiązuje także przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przepis art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) wskazuje bowiem, że do ustalenia podstawy tej składki stosuje się przepisy dotyczące podstawy wyznaczenia składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Aby uznać, że dane świadczenie – jako związane z rozwiązaniem stosunku pracy – jest wyłączone z podstawy wymiaru składek, bez znaczenia jest zatem tryb rozwiązania umowy o pracę.
ZUS potwierdza ponadto, że zakresem § 2 pkt 3 rozporządzenia objęte są zarówno odprawy przysługujące na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak i świadczenie przyznane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w drodze porozumienia pracodawcy z pracownikiem. Podstawa prawna, na mocy której dochodzi do wypłaty świadczenia pieniężnego na zakończenie współpracy, nie ma wpływu na jego zwolnienie z oskładkowania. Ulga obejmuje zatem m.in. świadczenia wypłacone na podstawie przepisów prawa pracy czy przepisów wewnątrzzakładowych, jak np. układ zbiorowy pracy lub przepisy o wynagradzaniu. Zwolnienie dotyczy też należności przyznanych w porozumieniu zawartym między pracodawcą a pracownikiem bądź reprezentującym go związkiem zawodowym.
Bez znaczenia jest również kwota przyznanego świadczenia, nawet jeśli jest ono wyższe, niż wynikałoby to z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, choćby odprawa przekroczyła równowartość 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Wyłączenie wynikające z § 2 pkt 3 rozporządzenia ma zastosowanie pod warunkiem, że wypłata odszkodowania, odprawy, rekompensaty czy też innego świadczenia pozostaje w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Taka jest też linia interpretacyjna ZUS.
Decydujące znaczenie w kontekście prawa do tej ulgi składkowej zostało przypisane istnieniu nierozerwalnej więzi między rozwiązaniem stosunku pracy a powstaniem roszczenia o wypłatę świadczenia (bez względu na jego nazwę). O braku takiej więzi można mówić, gdy w konkretnej sytuacji pracownik może uzyskać takie samo świadczenie, mimo że jego stosunek pracy nie ustanie. Jedyną przyczyną wypłaty takiej odprawy powinno być więc ustanie zatrudnienia.
Więcej w Rzeczpospolitej z 24 marca 2014 r.