Od świadczeń dla byłego pracownika niekiedy płaci się ZUS

Rzeczpospolita (2014-07-03), autor: Magdalena Januszewska , oprac.: GR

lip 3, 2014
Nie każda odprawa czy odszkodowanie, które podwładny otrzymał od pracodawcy po rozwiązaniu angażu, są wolne od składek – czytamy w Rzeczpospolitej.

U pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy, z wyłączeniem:

– wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych,

– przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm., dalej rozporządzenie).

Tak wynika z art. 18 ust. 1-2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 ., poz. 144 ze zm.).

Do określenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z art. 81 ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Trzeba zatem ustalić, czy przychód jest przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli nie, to nie ma także mowy o płaceniu składek. Jeśli tak, wtedy należy rozważyć na podstawie szczegółowych przepisów ubezpieczeniowych, czy można skorzystać ze zwolnienia z oskładkowania.

To, że dany przychód ze stosunku pracy nie jest opodatkowany, nie oznacza automatycznie, że nie stanowi podstawy wymiaru składek. Może bowiem korzystać ze zwolnienia od opodatkowania, ale być oskładkowany.

Z oskładkowania wyłączone są określone kategorie przychodów ze stosunku pracy, które mogą się pojawić, gdy firma rozstaje się z podwładnym.

Co ważne, katalog świadczeń zwolnionych z oskładkowania jest otwarty. Oznacza to, że korzystają z niego zarówno te obligatoryjne, wymienione w przepisach prawa pracy (np. odszkodowania z kodeksu pracy), jak i te wypłacone przez pracodawcę bez takiej podstawy. W grę mogą więc wchodzić także odprawy, odszkodowania i rekompensaty ustalone w porozumieniach między pracodawcą a związkami zawodowymi, pracodawcą a zainteresowanym pracownikiem, a także na mocy obowiązującego w zakładzie regulaminu wynagradzania lub innych porozumień.

Dodatkowe świadczenie wypłacane wyłącznie w związku z rozwiązaniem angażu za porozumieniem stron jest przychodem ze stosunku pracy, ale korzysta ze zwolnienia od składek. ZUS zwraca uwagę na to, że takie świadczenie nie może być wypłacane w innych okolicznościach niż w ścisłym związku z rozwiązaniem angażu.

ZUS uznał, że w takim wypadku spełnione są przesłanki do wyłączenia ich z oskładkowania. Dotyczy to oczywiście także odpraw wypłacanych z ustawy z 13 marca 2003 r..

Zarówno w wypadkach obligatoryjnych, jak i fakultatywnych istotne jest to, że wypłata musi nastąpić w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy, a świadczenie musi mieć charakter pieniężny. Nie ma natomiast znaczenia tryb rozwiązania stosunku pracy (wypowiedzenie, bez wypowiedzenia, porozumienie).

Więcej w Rzeczpospolitej z 10 czerwca 2014 r.