Obowiązek ten najczęściej wynika z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które wypłacają świadczenia m.in. z tytułu umowy-zlecenia, są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Wątpliwości, a nierzadko także błędy przedsiębiorców powstają jednak nie tyle na tle ogólnych zasad poboru zaliczek na podatek dochodowy z tytułu umów zleceń, ile w zakresie obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanych świadczeń. Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT, od dochodów (przychodów) z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 5-9 (m.in. umowa-zlecenie), pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18 proc. przychodu, jeżeli kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł. Co więcej, dochodów (przychodów) opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej (art. 30 ust. 8 ustawy o PIT).

Płatnik podatku dochodowego w miejsce poboru zaliczki na podatek na zasadach ogólnych obowiązany jest zatem do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu umowy-zlecenia, jeżeli:
• przychód wynika z tytułów wskazanych art. 13 pkt 2 i 5-9 (m.in. umowy-zlecenia, umowy o dzieło),
• uzyskującym przychód jest osoba niebędącą pracownikiem zleceniodawcy,
• kwota należności określona w umowie nie przekracza 200 zł.
O ile pierwsze dwa warunki raczej nie budzą wątpliwości, o tyle już trzeci jest źródłem wielu pytań. Pojawiają się bowiem pytania, czy w stosunku do każdego wynagrodzenia wypłacanego z tytułu umowy-zlecenia o faktycznej wartości nieprzekraczającej 200 zł płatnik ma obowiązek poboru zryczałtowanego podatku dochodowego oraz jak ma postąpić płatnik, który z tytułu kilku umów wypłaca zleceniobiorcy wynagrodzenia, z których każde pojedyncze nie przekracza kwoty limitu, ale ich suma już tak.

Odnosząc się do pierwszego z tych zagadnień, należy zwrócić uwagę, że kwota należności nieprzekraczająca 200 zł musi być określona w umowie. W przypadku zatem gdy kwota faktycznego wynagrodzenia nie przekracza limitu, ale wartość ta nie została wyrażona w umowie, to przedsiębiorca zleceniodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy według reguł ogólnych. Jest tak również w przypadku umowy długoterminowej, w ramach której przykładowo wypłacane jest ustalone wynagrodzenie miesięczne o wartości mieszczącej się w granicach limitu, ale którego łączna wartość określona w umowie (w okresie wszystkich miesięcy) przekroczy jego kwotę.

Jeśli natomiast chodzi o drugą wątpliwą kwestię, to – dla ustalenia spełnienia warunków ryczałtowego opodatkowania, w szczególności warunku odnoszącego się do kwoty ustalonego limitu – nie należy sumować poszczególnych wypłacanych wynagrodzeń pochodzących z kilku umów. Każda z nich powinna być indywidualnie oceniana pod kątem spełnienia warunków z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT, a przypadku spełniania tych warunków podatek ryczałtowy powinien być pobrany niezależnie z tytułu każdej z tych umów.

Więcej w Rzeczpospolitej z 22 lipca 2014 r.