Co do zasady osoba, która jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność i jest właścicielem gospodarstwa rolnego, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom w ZUS. Powszechne ubezpieczenie ma bowiem pierwszeństwo przed rolniczym.

Jednak ci, którzy najpierw pracowali na roli, a dopiero później zdecydowali się spróbować sił także w biznesie, są w uprzywilejowanej sytuacji. Jeśli podjęli go po co najmniej trzech latach opłacania obowiązkowych składek do KRUS, nie muszą przenosić się z ubezpieczeniami do systemu powszechnego. Dotyczy to jednak wyłącznie osób rozpoczynających pozarolniczą działalność gospodarczą. Z tej możliwości nie skorzystają ani wspólnicy spółek prawa handlowego, ani osoby wykonujące wolny zawód.

Nowy przedsiębiorca, który chce pozostać w KRUS, musi poinformować o tym Kasę. Po dochowaniu pierwszorazowych formalności ma coroczny obowiązek potwierdzania wysokości należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z prowadzonej pozarolniczej działalności w terminie do końca maja. Nakłada go art. 5a ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 277 ze zm.).

Próg należnego podatku dochodowego od przychodów z prowadzonej działalności pozarolniczej za 2015 r. wynosi 3204 zł (obwieszczenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 30 kwietnia 2015 r.; MP poz. 412). Aby zachować prawo do pozostania w KRUS-owskich ubezpieczeniach, przedsiębiorca nie może przekroczyć tego limitu. W razie przekroczenia kwoty podatku należnego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za 2015 r. rolnik (domownik) prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą zostaje wyłączony z ubezpieczenia społecznego rolników od 1 czerwca 2016 r. A to oznacza dużo wyższy koszt miesięcznych składek.

Tak samo będzie, gdy rolnik w terminie (do 31 maja) nie przedłoży oświadczenia ani zaświadczenia naczelnika właściwego urzędu skarbowego o wysokości należnego podatku z biznesu. Co prawda przepisy przewidują możliwość ubiegania się o przywrócenie terminu do złożenia takiego zaświadczenia/oświadczenia, jednak zapominalski nie ma co liczyć na przychylność KRUS. Przywrócenie terminu przewidziane jest dla osób, które nie dotrzymały terminu ze względu na różne wypadki losowe, np. pobyt w szpitalu.

Powyższe zasady dotyczą też rolników (domowników) współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wykluczony z KRUS będzie musiał zgłosić się do ubezpieczenia w ZUS z biznesu. Gdy przedsiębiorcą jest krótko, będzie mógł jednak skorzystać z możliwości opłacania składek społecznych na preferencyjnych zasadach, tj. od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Ulga składkowa przysługiwać mu przy tym będzie na ogólnych zasadach – czyli nie dłużej niż do upływu pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności. Do tego ulgowego okresu dolicza się jednak ten, podczas którego przedsiębiorca nie płacił składek na ZUS, bo podlegał ubezpieczeniom rolniczym.

Więcej w Rzeczpospolitej z 12 maja 2016 r.