Firma zatrudnia pracowników na budowie w innej części kraju. W związku z tym, że miejscem pracy zatrudnionych zgodnie z umową o pracę jest miejsce, w których zlokalizowana jest ta budowa, zatrudnionym tam pracownikom nie przysługują świadczenia z tytułu podróży służbowej. Od października 2017 r., zgodnie z regulaminem wynagradzania, został przyznany dodatek za rozłąkę pracownikom czasowo przeniesionym do pracy w innej miejscowości niż miejscowość stałego zamieszkania. W ten sposób są im rekompensowane zwiększone koszty utrzymania i kontaktów z rodziną. Dodatek za rozłąkę wynosi 20 zł za każdy dzień pobytu w miejscowości czasowego przeniesienia. Czy dodatek ten podlega oskładkowaniu? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej
Tak – odpowiada ekspertka współpracująca z „DGP”. Taki dodatek za rozłąkę stanowi podstawę wymiaru składek na ZUS.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Dodatek jest takim przychodem, więc co do zasady podlega obciążeniom składkowym. Na zasadzie wyjątku podstawy wymiaru składek nie stanowi dodatek za rozłąkę, ale wypłacany pracownikom czasowo przeniesionym, oraz strawne – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, ustalonych dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Obecnie dieta wynosi 30 zł. Jednak jak wyjaśnia ZUS w wydawanych pisemnych interpretacjach, aby skorzystać z tego wyłączenia, konieczne jest przeniesienie pracownika poza miejsce wykonywania przez niego pracy, które jest oznaczone w zawartej z nim umowie o pracę. Przeniesienie to, które zwyczajowo następuje w ramach porozumienia pracownika z pracodawcą, musi mieć charakter tymczasowy (czasowy). Natomiast w sytuacji gdy w umowie zawartej z pracownikiem wskazano jako miejsce świadczenia przez niego pracy alternatywnie kilka miejscowości lub też miejsca, w których pracodawca prowadzi prace, np. budowlane, nie sposób mówić o czasowym przeniesieniu pracownika do świadczenia pracy poza stałe miejsce jego zatrudnienia (np. interpretacja oddziału ZUS w Lublinie z 24 kwietnia 2017 r., znak WPI/200000/43/364/2017). Należy więc podkreślić, że czasowe przeniesienie rozpatruje się nie względem miejsca zamieszkania pracownika, lecz miejsca wykonywania pracy. W opisanym przypadku w umowach jako miejsce wykonywania pracy wskazano pracownikom miejsce budowy prowadzonej przez pracodawcę. Nie można więc uznać, że zostali przeniesieni. Wykonują pracę w miejscu uzgodnionym w angażu pracowniczym. Nie ma tu znaczenia, że miejsce to jest odległe od miejsca zamieszkania.
Reasumując, w sytuacji gdy pracodawca wypłaca swoim pracownikom dodatkowe świadczenie nazwane dodatkiem za rozłąkę rekompensujące niedogodności związane ze świadczeniem pracy poza miejscem zamieszkania, to wartość tego typu dodatku nie może zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek. Pracownik nie zostaje bowiem czasowo przeniesiony do wykonywania pracy poza miejsce jej świadczenia określone w umowie o pracę.
Z oskładkowania zwolniony jest natomiast dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom wykonującym pracę z dala od miejsca zamieszkania mający na celu zrekompensowanie czasowego rozstania z rodziną z powodu świadczenia pracy poza miejscowością siedziby pracodawcy bądź zakładu głównego. Dotyczy to np. pracowników oddelegowanych czasowo do pracy za granicę. Z takimi pracownikami dochodzi do porozumienia w sprawie chwilowej zmiany dotychczasowego miejsca wykonywania pracy i wtedy dodatek za rozłąkę nie wchodzi do podstawy składkowej.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 9 listopada 2017 r.