Wprowadzenie takiego rozwiązania w ustawie z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 670 ze zm.) przewiduje projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny. Zawarta w nim propozycja nowelizacji przepisów ma przeciwdziałać sytuacji, gdy z uwagi na wzrost najniższego wynagrodzenia za pracę matki samotnie wychowujące jedno dziecko, które otrzymują pensję w takiej wysokości, byłyby pozbawiane pieniędzy z FA. Tak mogłoby się stać w tym roku, bo przy ubieganiu się o finansowe wsparcie na okres świadczeniowy, który zacznie się 1 października, będą uwzględniane dochody z 2019 r. W przypadku braku podwyżki progu wynoszącego obecnie 800 zł na osobę w rodzinie, samotni rodzice nie otrzymaliby świadczeń z funduszu na nowy okres. Wejście w życie zmian pozwoli uniknąć tego scenariusza. 

 

Co więcej, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, w projekcie jest mowa o corocznej waloryzacji kryterium dochodowego. Po raz pierwszy będzie ona miała miejsce w 2021 r., a sama podwyżka będzie się odbywać w oparciu o wskaźnik waloryzacji, którym będzie procentowy wzrost najniższego wynagrodzenia w kwocie obowiązującej od 1 stycznia roku poprzedniego, w stosunku do wysokości minimalnej płacy sprzed dwóch lat. W praktyce będzie to wyglądać w ten sposób, że w przyszłym roku kryterium zostanie podniesione o tyle procent, o ile wzrosła najniższa pensja w 2020 r. w porównaniu do 2019 r. W związku z tym, że minimalna płaca w br. jest o 15,6 proc. wyższa niż w poprzednich 12 miesiącach, to próg dochodowy przy wnioskowaniu o świadczenia z FA na okres zaczynający się 1 października 2021 r. będzie wynosić 1156 zł (podobny mechanizm waloryzacji jest stosowany przy podwyższaniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego).

 

W projekcie ustawy znalazły się również sygnalizowane wcześniej zmiany, które mają przyspieszyć rozpatrywanie przez wojewodów spraw o świadczenia rodzinne oraz o 500 zł na dziecko, gdy są objęte unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Chodzi tutaj o wnioski, z których wynika, że jeden z rodziców pracuje poza Polską i konieczne jest ustalenie państwa właściwego do wypłaty świadczeń. Problem w tym, że procedury z tym związane często trwają wiele miesięcy i w tym czasie rodzice są pozbawieni finansowego wsparcia. Szybszemu załatwianiu takich spraw ma służyć m.in. zmiana zakładająca, że jeżeli posiadana przez wojewodę dokumentacja będzie świadczyć o tym, że Polska jest krajem właściwym do wypłaty świadczeń w pierwszej kolejności, to będzie wydawał decyzję (w świadczeniach rodzinnych) lub rozstrzygnięcie (w programie 500+) niezwłocznie – bez konieczności zwracania się lub oczekiwania na odpowiedź ze strony instytucji zajmującej się koordynacją w innym państwie UE. Dodatkowo zniesiony zostanie wymóg wcześniejszego uchylenia prawa do świadczeń przez gminę w momencie, gdy w trakcie ich pobierania okaże się, że zastosowanie mają unijne przepisy. Decyzja lub rozstrzygnięcie wojewody w tej sprawie będzie bowiem stanowić jednocześnie uchylenie z mocy prawa tej podjętej przez jednostkę samorządową. 

 

Inna zmiana, która również ma na celu uproszczenie oraz przyspieszenie procedur, sprowadza się do tego, że w zakresie spraw o świadczenia rodzinne oraz wychowawcze objętych przepisami o koordynacji wyłączone będzie stosowanie art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego, który daje rodzicowi prawo do złożenia ponaglenia na zbyt opieszałe załatwianie jego wniosku. MRPiPS tłumaczy, że obsługa takich pism stanowi dodatkowe obciążenie administracyjne dla pracowników urzędów wojewódzkich, bo czas, który mogliby poświęcić na merytoryczne rozpatrzenie sprawy, tracą na zajmowanie się ponagleniami. 

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 10 marca 2020 r.