Nasza spółka zamierza wypłacić jednemu z pracowników zapomogę w związku z pożarem w jego domu. Pracownik uzyskał już odszkodowanie z zakładu ubezpieczeń, lecz pokryło tylko część szkody (ok. 30 tys. zł). Spółka chce wypłacić dodatkowe 10 tys. zł. Czy musimy odprowadzić składki od tego świadczenia? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – wypłata obu świadczeń na skutek wystąpienia zdarzenia losowego jest zróżnicowana pod względem prawnym.
W art. 805 kodeksu cywilnego stwierdzono, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie ‒ przy ubezpieczeniu majątkowym ‒ określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek określonego w umowie wypadku. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 31 maja 2001 r., sygn. akt V CKN 247/00, art. 805 par. 1 kodeksu cywilnego nie określa rodzaju wypadku powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, pozostawiając tę kwestię umowie. Wypadkiem ubezpieczeniowym jest zdarzenie losowe będące następstwem albo przypadkowego zbiegu okoliczności (np. zderzenie samochodów), albo zrealizowania się określonego niebezpieczeństwa (np. pożar, deszcz nawalny, uderzenie pioruna), albo konieczności, której terminu nastąpienia nie można przewidzieć (np. śmierć). Samo zdarzenie losowe musi być wyraźnie w umowie określone i to właśnie wyraźnie określone zdarzenie musi być źródłem szkody.
Z kolei wypłata świadczenia pracownikowi z tytułu zdarzenia losowego przez pracodawcę stanowi wyłącznie wyraz jego dobrej woli. Może ona wywierać skutki w zakresie ubezpieczeń społecznych. Ma to swoje uzasadnienie w regulacjach rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z par. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W par. 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia postanowiono, że podstawy wymiaru składek nie stanowią zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby. Zatem w tych konkretnych okolicznościach faktycznych ustawodawca wyłączył obciążenia składkowe, nie wprowadzając żadnych ograniczeń kwotowych ani nie ustanawiając żadnych innych warunków.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 10 września 2020 r.