Pobieram rentę rodzinną po zmarłym ojcu wspólnie z przyrodnią siostrą. Wiem, że ostatnio rzuciła studia, nie spełnia więc warunku do renty, bo nie jest studentką. Czy mogę złożyć wniosek o wyłączenie jej z prawa do renty rodzinnej i przeliczeniu renty dla mnie? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspertka współpracująca z DGP – zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od liczby osób pobierających to świadczenia. Jeśli pobiera ją tylko jedna osoba, to wynosi ona 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Gdy jednak jest dwoje uprawnionych, renta wynosi 90 proc., ale jest już dzielona na dwie osoby. Jak wynika z art. 107a ustawy emerytalnej, jeżeli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niż jedna osoba i jedna lub kilka z tych osób zgłosi wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ulegnie ponownemu ustaleniu z pominięciem tej osoby (osób). Jak jednak wskazuje się w orzecznictwie (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 6 marca 2018 r., sygn. akt III AUa 1259/17), prawo do wyłączenia się z kręgu uprawnionych do renty rodzinnej na podstawie art. 107a w celu zwiększenia świadczenia pozostałym osobom, przysługuje wyłącznie uprawnionemu do świadczenia, a nie ‒ pozostałym osobom. Osoba uprawniona do renty rodzinnej nie może żądać w trybie art. 107a wyłączenia innej osoby uprawnionej. Sąd we wspomnianym wyroku podkreślił, że w przypadku gdy jedna z osób uprawnionych do renty rodzinnej kwestionuje prawo innej osoby do renty rodzinnej, może to uczynić w trybie przewidzianym w art. 74 ust. 3 lub 4 ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 74 ust. 3 ustawy emerytalnej w razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności.
Uprawniony do renty może domagać się zmiany kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej tylko wówczas, gdy wykaże, że inna osoba uprawniona do tego samego świadczenia nie jest osobą uprawnioną lub utraciła taki przymiot i nie spełnia przesłanek określonych w art. 67‒71 ustawy emerytalnej. Możliwe jest więc kwestionowanie kręgu uprawnionych do renty rodzinnej w trybie art. 74 ust. 3 ustawy emerytalnej, nie zaś w trybie wyłączenia danej osoby z tego kręgu – określonym w art. 107a.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 29 października 2020 r.