Nadpłacone składki można zwrócić pracownikowi

Rzeczpospolita (2010-06-01), autor: Agnieszka Ziętarska-Łaszcz , oprac.: GR

cze 2, 2010
Nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych składek, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot. Gdy je otrzyma, powinien oddać część należności ubezpieczonemu.

Jak czytamy w Rzeczpospolitej, płatnik nie może dochodzić zwrotu składek, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło dziesięć lat. Tak wynika z art. 27 ust. 7 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (sus). Ustawa ta reguluje jedynie tryb postępowania, jaki powinien mieć miejsce w relacjach ZUS – płatnik składek. Natomiast jeżeli zachodzi problem, czy pracodawca, w razie stwierdzenia dokonanej nadpłaty na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, powinien tę nadpłatę zwrócić pracownikowi, to mamy do czynienia z problematyką roszczeniową z zakresu prawa pracy lub prawa cywilnego. W żadnym jednak przypadku nie reguluje tej kwestii ustawa o sus. Zatem termin dziesięciu lat liczony od daty opłacenia nienależnych składek, w którym płatnik składek mógłby żądać od ZUS ich zwrotu, nie ma odniesienia do relacji pracodawca – pracownik.

Jednakże nie oznacza to, że pracownik nie mógłby się domagać od pracodawcy zwrotu nadpłaconych składek. Ani tego, że pracodawca nie ma obowiązku zwrotu pracownikowi nadpłaconych składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Wprawdzie obowiązku tego nie wyraża wprost żaden przepis prawny, ale obowiązek ten wynika pośrednio z art. 16 ust 1 pkt. 1 ustawy o sus, zgodnie z którym składki na ubezpieczenie emerytalne pracowników finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek, natomiast składki na ubezpieczenie rentowe i chorobowe pracownicy finansują z własnych środków.


Zatem, jeżeli pracownik jest zobowiązany do opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i chorobowe z własnych środków, oczywisty wydaje się obowiązek zwrotu przez pracodawcę ewentualnej nadpłaty składek.


Nadpłatę i ewentualne żądanie jej zwrotu należałoby rozpatrywać w kategorii roszczeń ze stosunku pracy. Termin dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy określa art. 291 § 1 k.p., zgodnie z którym roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (tj. od daty nienależnie opłaconych składek w tym przypadku).


W przypadku wykonywania pracy na podstawie umowy-zlecenia zasady są te same.

Więcej w Rzeczpospolitej z 1 czerwca 2010 r.