Każdy pracodawca ma obowiązek wypłaty odprawy pieniężnej w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia na rzecz pracownika odchodzącego na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy – czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.
Wysokości odprawy emerytalnej oblicza się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. W praktyce jednak więcej wątpliwości budzi ustalenie momentu, w którym należy przyjąć, że pracownik odchodzi na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. Wątpliwości te dotyczą zwłaszcza sytuacji w której pracownik świadczy pracę mimo posiadania już prawa do emerytury lub renty. Obecnie powszechnie przyjmuje się, że kontynuowanie stosunku pracy po przyznaniu pracownikowi świadczenia emerytalnego lub rentowego, a nawet pobieranie tego świadczenia, nie oznacza przejścia na emeryturę lub rentę.
Sąd Najwyższy w uchwale z 6 sierpnia 1998 r. wyraził pogląd, że uzyskanie renty lub emerytury nie stwarza obowiązku rozwiązania stosunku pracy. Zatem pracownik pobierający emeryturę w czasie nieprzerwanie trwającego stosunku pracy przechodzi na emeryturę dopiero po ustaniu zatrudnienia.
Odprawa emerytalna lub rentowa należy się pracownikowi niezależnie od rodzaju tej emerytury, a więc także np. w razie przejścia na tzw. wcześniejszą emeryturę lub emeryturę pomostową. Ponadto odprawa przysługuje pracownikowi niezależnie od tego, czy przechodzi na rentę z tytułu całkowitej, czy częściowej niezdolności do pracy, jak również, czy renta została mu przyznana na stałe, czy okresowo. W przypadku, gdy pracownik był równocześnie zatrudniony u kilku pracodawców, odprawa przysługuje od każdego z nich.
Należy pamiętać, że prawo do odprawy nie jest uzależnione od rodzaju umowy o pracę ani też od czasu trwania umowy. Natomiast istotne znaczenie dla nabycia odprawy ma przyczyna rozwiązania umowy o pracę. Jeśli bowiem nie pozostaje ona w jakimkolwiek związku z uzyskaniem prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, to pracownik nie uzyska odprawy.
Pracownikowi nie przysługuje odprawa pieniężna w przypadku:
– rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z winy pracodawcy,
– rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
– rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego,
– przejścia pracownika na rentę rodzinną lub rentę socjalną.
Ważnym ograniczeniem jest to, że pracownik nie może zrzec się prawa do odprawy ani przenieść tego prawa na inną osobę. Zakaz ten ma charakter bezwarunkowy i nie może być uchylony porozumieniem stron stosunku pracy. Dotyczy też każdego pracownika bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy. Nie obejmuje on natomiast osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych np. umowy-zlecenia, umowy o dzieło czy kontraktu menedżerskiego.
Odprawa emerytalna staje się wymagalna w dacie rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem pracownika na rentę lub emeryturę. Zatem od daty rozwiązania stosunku pracy zaczyna się także okres przedawnienia, który mija już po upływie trzech lat od dnia rozwiązania stosunku pracy. Termin ten nie może być ani skrócony, ani też wydłużony. Natomiast w trakcie przedawnienia mogą nastąpić zdarzenia powodujące jego zawieszenie lub przerwanie.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 8 lipca 2010 r.