Jak wyceniamy przychody w walucie obcej

Rzeczpospolita (2010-08-05), autor: Hanna Kozłowska , oprac.: GR

sie 10, 2010

Polscy przedsiębiorcy coraz częściej dostają zapłatę w obcej walucie za sprzedawane towary i usługi. Jak przeliczyć te kwoty na złote, żeby zaksięgować transakcje i rozliczyć należne podatki w rodzimej walucie.

Jak czytamy w Rzeczpospolitej, odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, ponieważ przepisy regulujące te kwestie, nie zawsze są spójne i jasne. Należne przychody wyrażone w walutach obcych co do zasady przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Tak wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychody te powstają w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego i wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury lub uregulowania należności, z tym że moment powstania tych przychodów nie może przypadać później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności. Wystawienie faktury powoduje zatem powstanie przychodu w dacie jej wystawienia, nawet gdyby to nastąpiło przed wydaniem towaru czy wykonaniem usług. Jeśli natomiast faktura została wystawiona po wydaniu rzeczy, zbycia prawa itp., to przychód w CIT i PIT powstaje z chwilą wydania rzeczy bądź wykonania usługi. W tym momencie przeliczamy też walutę obcą na złote, ustalając tym samym wysokość przychodu należnego w złotych.

Od 1 stycznia 2009 r., zgodnie z nowym brzmieniem art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze związane z ruchem pieniądza ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie waluty: faktycznie zastosowanym, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,  średnim NBP z dnia poprzedzającego dzień operacji.

Ustawa o rachunkowości nie wyjaśnia, co należy rozumieć kurs faktycznie zastosowany ani w jakich okolicznościach zamiast niego można przyjąć kurs średni NBP. Na ten temat wypowiedział się minister finansów w piśmie z 25 maja 2009 r. stwierdzając, iż kurs faktycznie zastosowany to taki, po jakim dokonuje się faktycznej wyceny w celu ustalania różnic kursowych. W związku ze zmianą od 1 stycznia 2009 r. przepisów ustawy o rachunkowości w zakresie kursów walut, jeżeli nie jest możliwe ujęcie operacji gospodarczych po kursach bankowych, wówczas jednostki są zobowiązane do stosowania kursów średnich NBP.

Od 1 grudnia 2008 r. zawarte w ustawach o podatkach dochodowych reguły przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej zostały przeniesione do ustawy o VAT. Zgodnie z art. 31a ust. 1 tej ustawy gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania VAT są wyrażone w walucie obcej, przelicza się ją na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, a więc w zasadzie tak jak to przewidują ustawy o PIT, CIT oraz ustawa o rachunkowości. Od tej ogólnej reguły ustawodawca przewidział dwa wyjątki:

1) gdy przepisy ustawy o VAT lub przepisy wykonawcze do niej przewidują możliwość wystawiania faktury VAT przed powstaniem obowiązku podatkowego i podatnik wystawi taką fakturę w terminie przewidzianym tymi przepisami – wówczas stosujemy kurs średni danej waluty obcej ogłoszony przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia takiej faktury;

2) dla importu towarów – wówczas przeliczenia dokonuje się zgodnie z przepisami prawa celnego.

Według organów podatkowych nie należy uwzględnić w rozliczeniu podatkowym różnic wynikających ze stosowania odmiennych kursów do wyceny walut dla celów podatków dochodowych i VAT.  Zgodnie z interpretacją Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 stycznia 2009 r., na którą powołuje się „Rz”, różnice kursowe powstałe w wyniku zastosowania przez spółkę różnych kursów walut dla potrzeb wyliczenia przychodu dla celów podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od towarów i usług nie stanowią podatkowych różnic kursowych. Różnice takie nie wystąpią również w przypadku, gdy płatności dokonywane są w polskich złotych.

Więcej w Rzeczpospolitej z 5 sierpnia 2010 r.