Jak czytamy w Rzeczpospolitej fiskus patrzy nieprzychylnym okiem na ugody zawierane przez firmę i nie pozwala zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wypłaconych na ich podstawie kwot. Nie przekonują go argumenty, że zawarcie ugody ograniczy koszty, jakie przedsiębiorca musiałby ponieść, gdyby zdecydował się prowadzić spór sądowy. 

Według fiskusa w takim wypadku nie można mówić, że wydatki ponoszone są w celu osiągnięcia przychodu (ewentualnie zachowania lub zabezpieczenia jego źródła). A skoro tak, to nie mogą być kosztem podatkowym (interpretacjea IS w Poznaniu z 13.01.2011 r. ILPB3/423-848/10-2/GC). Izba przyznała wprawdzie, że przepisy ustaw podatkowych (o PIT i o CIT) nie przewidują bezpośredniego wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów kwot wynikających z ugody sądowej z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy. Jednak – w ocenie izby – podstawowe znaczenie dla oceny możliwości zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych ma określenie, czy zostały one poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jej zdaniem dążenie podatnika ma przymiot celowości, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo – skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód).

Izba przyznała, że praktyka życia gospodarczego wskazuje, że zdarzają się sytuacje, gdy poniesienie wydatków zmierza nie tyle do osiągnięcia przychodów, ile do zmniejszenia lub uniknięcia strat. Nie można jednak przypisać im cech wydatków ponoszonych w celu uzyskania przychodu, bądź jego zabezpieczenia albo zachowania. Jej zdaniem art. 15 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22 ustawy o PIT) nie przewiduje możliwości wpisywania w ciężar kosztów podatkowych odszkodowań, które ponoszone są w celu uniknięcia strat.

Tak krytyczne jak organy podatkowe nie są jednak sądy, które – co do zasady – pozwalają na rozliczenie wydatków ponoszonych na ugody w kosztach podatkowych. Przykładem jest wyrok NSA z 20 marca 2009 (II FSK 1915/07). NSA orzekł, że wydatek z tytułu odszkodowania za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu jest kosztem uzyskania przychodów na ogólnych zasadach. Wypłacone odszkodowanie jest konsekwencją racjonalnego działania podatnika, zmierzającego do uzyskania możliwie najwyższego przychodu. W sytuacji gdy podatnik uznał, że korzystniejsze, bardziej racjonalne w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej będzie uzyskanie przychodu ze sprzedaży nieruchomości niż przychód z najmu, brak powodów do kwestionowania celowości podejmowanych przez niego działań mających na względzie doprowadzenie do realizacji umowy sprzedaży nieruchomości.

Więcej w Rzeczpospolitej z 22 czerwca 2011 r.