Ani sądy administracyjne, ani nawet sam minister finansów nie kwestionują uprawnienia podatników do anulowania sporządzanych przez nich faktur. Należy jednak podkreślić, że jest to dopuszczalne wyłącznie w określonych okolicznościach. Zdziwić się mogą jednak ci, którzy poszukują przepisów dotyczących tego zagadnienia. Ustawodawca nie wspomina o anulowaniu faktur ani w ustawie o VAT, ani w aktach wykonawczych do niej – czytamy w Rzeczpospolitej.

Koncepcja anulowania błędnie sporządzonej faktury została przyjęta na potrzeby praktyki, w celu ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony budżetu. NSA w wyroku z 19 grudnia 2000 r. (III SA 1715/99) wskazał, że „możliwość »anulowania« faktur (rachunków uproszczonych), mimo że nie jest dopuszczona wyraźnie przez ustawę o VAT, należy zaaprobować jako praktyczną i realną drogę »wycofania się« podatnika z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego”. Orzeczenie to zostało wydane na podstawie nieobowiązującej już ustawy o VAT, niemniej jednak należy je odczytywać także na potrzeby obecnej regulacji w tym zakresie. Tak samo należy traktować przywoływane w dalszej części tekstu interpretacje organów podatkowych.

Mimo że okoliczności anulowania faktury zostały wypracowane wyłącznie na gruncie orzecznictwa sądowego, doktryny i wyjaśnień ministerialnych, nie istnieją wątpliwości co do ich precyzyjnego określenia.

Na tej podstawie należy stwierdzić, że sporządzona faktura będzie mogła być anulowana wyłącznie wtedy, gdy jednocześnie (kumulatywnie) wystąpią trzy przesłanki.

1. Dokument, który ma być anulowany, nie może dotyczyć czynności, które faktycznie miały miejsce. Chodzi przecież o możliwość wycofania się z błędnego sporządzenia dokumentu rozliczeniowego (zob. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 5 sierpnia 2009 r., IPPP1/443-509/09-2/AP).

2. Faktura nie może zostać wprowadzona do obrotu prawnego, co w szczególności oznacza przekazanie jej kontrahentowi. „W orzecznictwie sądowym akceptowana jest możliwość wycofania się z błędnie wystawionej faktury sprzedaży, bez ponoszenia konsekwencji podatkowych, poprzez anulowanie faktury, ale tylko wtedy gdy nie weszła do obrotu prawnego” (WSA w Warszawie w wyroku z 29 października 2013 r., III SA/Wa 1153/13).

3. Aby anulowanie faktury było możliwe, podatnik powinien dysponować jej oboma egzemplarzami. Ma to uniemożliwić wykorzystanie takiej błędnej faktury przez podmioty trzecie – w szczególności do nieuprawnionego odliczenia podatku naliczonego wykazanego na takich dokumentach.

Tylko występowanie w każdym przypadku wszystkich trzech przesłanek łącznie, umożliwia anulowanie faktury.

Więcej w Rzeczpospolitej z 31 marca 2014 r.