W 2003 r. spółka (pracodawca) zawarła umowę agencyjną z agencją handlową, na mocy której agencja zobowiązała się wykonywać określone czynności na rzecz i w imieniu spółki. Aby prawidłowo ją realizować, do wykonywania obsługi technicznej spółki agencja mogła zatrudniać osoby na umowę o pracę lub zlecenie. Jeden z pracowników był zatrudniony w spółce na etat od 2007 r. Także w 2007 r. zawarł z agencją cywilnoprawną umowę-zlecenie, na mocy której agencja powierzyła mu wykonywanie pracy „na stanowisku ustnie wskazanym przez zleceniodawcę”.

Istotę sporu stanowiło objęcie tej osoby obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w związku z czynnościami, jakie wykonywała na mocy zlecenia zawartego z agencją, oraz określenie, na czyją rzecz były wykonywane te czynności. To z kolei determinowało określenie płatnika składek w tym zakresie.

ZUS uznał, że płatnikiem jest spółka (pracodawca), na której rzecz pracownik wykonywał zlecenie. Pracodawca odwołał się od tej decyzji, wskazując, że „ostatecznym” beneficjentem pracy tej osoby była agencja. Zatem to na jej rzecz wykonywała ona pracę. Sąd I instancji podtrzymał decyzję ZUS. Uznał bowiem, że spółka jest płatnikiem składek z umowy-zlecenia zawartej między zleceniobiorcą a agencją, gdyż jest ona wykonywana na rzecz spółki, która jest jednocześnie – na podstawie umowy o pracę – pracodawcą tej osoby. Postępowanie sądowe wykazało przy tym, że czynności wykonywane na zlecenie były w rzeczywistości pracą realizowaną na rzecz pracodawcy (tj. spółki). Były one bowiem wykonywane w magazynie hurtowni należącym właśnie do spółki. To zdaniem sądu wystarczy do uznania, że w zakresie wykonywania zlecenia osoba ta jest pracownikiem spółki w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawa o sus).

W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że definicja pracownika na gruncie ubezpieczeń społecznych jest szersza niż w prawie pracy. W przytoczonym zaś art. 8 ust. 2a ustawy o sus ustawodawca wprowadził regułę, że umowa-zlecenie zawarta z własnym pracownikiem podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu tak jak umowa o pracę. Jeśli została zawarta nie z własnym pracodawcą, ale w jej zakresie wykonuje się pracę na rzecz tego pracodawcy, od takiego zlecenia należy odprowadzać składki na ubezpieczenia na takich samych zasadach jak przy umowie o pracę.

Spółka zaskarżyła wyrok sądu I instancji w całości, domagając się jego zmiany i zarzucając naruszenie wielu przepisów. Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 17 czerwca 2014 r. (III AUa 1967/13) oddalił ją w całości i podtrzymał wyrok sądu I instancji. Tym samym uznał spółkę za płatnika składek ze zlecenia zawartego przez jej pracownika z agencją handlową.

Więcej w Rzeczpospolitej z 16 grudnia 2014 r.