Jak odpowiada ekspertka współpracująca z DGP – od 2019 r. przedsiębiorcy, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia (63 000 zł w 2018 r.) obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, mogą się zgłosić do kolejnej ulgi na cały następny rok kalendarzowy. W ich przypadku podstawa wymiaru składek będzie uzależniona od przychodu, przy czym nie może on przekroczyć 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Nową podstawę ustala sam przedsiębiorca (ubezpieczony), mnożąc uzyskany swój przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez specjalny współczynnik ogłoszony na dany rok kalendarzowy przez prezesa ZUS. Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, gdy jest niższa.

Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca musi korzystać z ulgi. Może z niej zrezygnować. Za miesiąc, w którym zrezygnował z uprawnienia, oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego ustala najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach ogólnych (nie może być niższa niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia).

Trzeba pamiętać, że roczny limit przychodu w przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc trzydziestokrotność minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym (365 lub 366 w roku przestępnym) i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej. Niski przychód to jednak niejedyny warunek, jaki trzeba spełnić, aby móc skorzystać z ulgi. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera wiele wyłączeń – okoliczności, których zaistnienie nie pozwoli na skorzystanie z tego uprawnienia. Będzie tak, jeśli do przedsiębiorcy w poprzednim roku kalendarzowym miały np. zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i korzystał on ze zwolnienia sprzedaży od VAT albo gdy prowadził działalność krócej niż 60 dni. W opisywanym przypadku także mieliśmy do czynienia z takim wyłączeniem. Przedsiębiorca nie mógł skorzystać z ulgi, bo do września korzystał z małego ZUS (art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Z literalnego brzmienia ustawy wynika, że z obniżonych składek (art. 18c) można skorzystać tylko od stycznia, a w środku roku jedynie wtedy, gdy działalność jest wznawiana. ZUS jednak stoi na korzystanym dla przedsiębiorców stanowisku, zgodnie z którym jest to możliwe także po zakończeniu korzystania z małego ZUS (art. 18a), jak w opisywanej sytuacji.

Aby zgłosić się do ulgi, ubezpieczony przekazuje informację o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym oraz o najniższej podstawie wymiaru składek ustalonej na dany rok kalendarzowy w:

1) imiennym raporcie miesięcznym, albo

2) w deklaracji rozliczeniowej (jeśli opłaca składki za siebie) – składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.

W związku z terminami, jakie obowiązują przy składaniu tych dokumentów, należy uznać, że przedsiębiorca powinien zgłosić się do ulgi nie później niż 8 października. Podstawę wymiaru składek powinien obliczyć sobie sam i za październik opłacić ją już w nowej wysokości.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 3 października 2019 r.