Prowadzę działalność gospodarczą, nikogo nie zatrudniam. Otrzymałem decyzję odmawiającą zwolnienia ze składek. Chciałbym jednak pominąć ponowne rozpoznanie sprawy przez ZUS, bo wiem, że to po prostu zbędne przedłużenie sprawy. Czy mogę od razu złożyć skargę do sądu? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – przedsiębiorca złożył zapewne wniosek o umorzenie składek w trybie art. 31zo ust. 2 specustawy. W sytuacji, gdy została wydana decyzja odmowna, zastosowanie będzie miał m.in. art. 31zq ust. 8. Z tego przepisu wynika, że od decyzji o odmowie zwolnienia z obowiązku opłacania składek płatnikowi przysługuje prawo do wniesienia wniosku do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra.
Przedsiębiorca jest więc co prawda uprawniony do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, lecz w rzeczywistości sprawa będzie rozpoznawana przez ten sam podmiot (ZUS), tyle że z uwzględnieniem wewnętrznego trybu działania ZUS. Spodziewać się więc można, że decyzja będzie taka sama. Nie oznacza to jednak, że jest to jedyna forma odwołania od negatywnej decyzji. Do wniosku stosuje się bowiem odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące odwołań od decyzji oraz prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. To istotnie zmienia możliwości odwoławcze przedsiębiorcy. Zgodnie bowiem z art. 52 par. 3 p.p.s.a., jeżeli stronie przysługuje prawo do zwrócenia się do organu, który wydał decyzję z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść skargę na tę decyzję bez skorzystania z tego prawa.
Warto odnotować specyfikę tego alternatywnego mechanizmu odwoławczego, co podkreślono w wyroku NSA z 12 czerwca 2018 r., sygn. akt I OSK 1803/15. Sąd wskazał wówczas, że aby skutecznie wnieść skargę do sądu administracyjnego, nie jest konieczne uprzednie wykorzystanie administracyjnych (wewnętrznych) środków zaskarżenia, jeżeli tym środkiem jest wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Ustawodawca dostrzegł, że wniesienie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie inicjuje kontroli instancyjnej zaskarżonej decyzji, a jedynie samokontrolę tej decyzji przez organ, który ją wydał. Jest to więc kontrola, która z samej swej istoty nie może dawać stronie tych wszystkich gwarancji procesowych, jakie daje kontrola instancyjna.
Tak więc przedsiębiorca może od razu złożyć skargę na decyzję organu rentowego do wojewódzkiego sądu administracyjnego bez potrzeby kierowania wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy do prezesa ZUS.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 21 maja 2020 r.