Wśród przewidzianych w ramach tarczy antykryzysowej instrumentów wsparcia jeden jest skierowany wprost do przedsiębiorstw mających status zakładu pracy chronionej. Te ostatnie zobligowane są do tworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON). Część zgromadzonych w nim pieniędzy może być teraz wykorzystywana do walki z negatywnymi skutkami epidemii COVID-19. Okazuje się jednak, że pracodawcy nie sięgają często po tę pomoc. Do tej pory do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) wpłynęło 121 wniosków pochodzących od 115 przedsiębiorstw. Wnosili o wydanie zgody na wydanie środków ZFRON w łącznej kwocie 5,7 mln zł. Uprawnionych było – co najmniej – kilkakrotnie więcej firm.

 

ZFRON służy finansowaniu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Jest tworzony z pieniędzy pochodzących ze zwolnień podatkowych, w tym od nieruchomości i czynności cywilnoprawnych oraz części zaliczek na podatek dochodowy. Wyjątkowe zasady wykorzystywania pieniędzy na nim zgromadzonych określa art. 68gd ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.). Został on wprowadzony specustawą antycovidową (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.). Zgodnie z nim pracodawca może przeznaczyć do 20 proc. pieniędzy ZFRON na utrzymanie zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych, wynagrodzenia i pomoc bytową dla obecnych i byłych podwładnych z dysfunkcjami zdrowotnymi oraz inne wydatki niezbędne do zachowania ciągłości zatrudnienia (w okresie od 8 marca do upływu sześciu miesięcy od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii). Analogiczne uprawnienie przysługuje też zakładom aktywności zawodowej (ZAZ), które mają zakładowy fundusz aktywności (ZFA).

 

Co istotne, pracodawca musi wystąpić do PFRON o wydanie zgody (w formie decyzji administracyjnej) na takie wykorzystanie pieniędzy. Z danych tego ostatniego wynika, że wpłynęło 73 wnioski od ZPChr oraz 48 od ZAZ. Na razie zgoda na wydanie środków w sposób wskazany w art. 68gd została wydana w 69 przypadkach (pozostałe formularze są jeszcze rozpatrywane). 

 

Liczba złożonych wniosków nie jest zbyt duża, jeśli się weźmie pod uwagę liczbę podmiotów, które mogłyby skorzystać z tego instrumentu. Status ZPChr mają obecnie 793 jednostki, a ZAZ – 123. Ponadto prawo do posiadania ZFRON mogą zachować też przedsiębiorstwa, które przeszły z chronionego na otwarty rynek pracy (o ile zachowają odpowiednie wskaźniki zatrudnienia niepełnosprawnych).

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 18 sierpnia 2020 r.